Niet-fungibele tokens (Non-Fungible Tokens, NFT's) haalden in maart 2021 de wereldwijde krantenkoppen toen een NFT voor een digitaal kunstwerk werd geveild voor bijna 70 miljoen USD. NFT's vertegenwoordigen een markt die snel groeit: in het tweede kwartaal van 2021 waren NFT-transacties al goed voor 2,4 miljard USD. Vandaar de vraag, wat zijn Niet-Fungibele Tokens, en wat zijn enkele van de juridische knelpunten waarmee u geconfronteerd kan worden?

De definitie in de Engelstalige Wikipedia is iets duidelijker dan de Nederlandse. Het definieert een niet-fungibel token als "een unieke en niet-verwisselbare eenheid van gegevens die is opgeslagen op een digitaal grootboek (blockchain). NFT's kunnen worden gebruikt om gemakkelijk reproduceerbare items zoals foto's, video's, audio en andere soorten digitale bestanden als unieke items weer te geven (analoog aan een certificaat van echtheid) en gebruiken blockchain-technologie om een geverifieerd en openbaar bewijs van eigendom vast te stellen. Kopieën van het originele bestand zijn niet beperkt tot de eigenaar van de NFT en kunnen worden gekopieerd en gedeeld zoals elk bestand. Het gebrek aan uitwisselbaarheid (fungibiliteit) onderscheidt NFT's van blockchain cryptovaluta, zoals Bitcoin."

Het belangrijkste om te onthouden is dus dat een NFT een digitaal activum is. Het is een stuk softwarecode dat volledig uniek is, maar toch overdraagbaar. Die softwarecode is meestal een vorm van slim contract (smart contract), en het wordt opgeslagen in een blockchain. NFT's hebben doorgaans te maken met digitale media.

Laten we een analogie gebruiken. Stel u een zeer beroemde foto voor, genomen in de tijd vóór de digitale fotografie, toen foto's nog op celluloidfilm werden gemaakt. Stelt u zich vervolgens voor dat de originele eerste afdruk van de foto of het originele negatief wordt geveild door de originele fotograaf of iemand die namens hem optreedt. Als koper krijgt U een authentiek stuk kunst, zelfs geauthentiseerd door de kunstenaar. U kunt het in uw huis ophangen, of u kunt het verkopen. Maar dat betekent niet dat u de auteursrechten op dat kunstwerk krijgt. De oorspronkelijke fotograaf behoudt nog steeds de rechten op reproductie, licenties, enz.

NFT's zijn iets soortgelijks, maar dan specifiek gemaakt voor digitale media in plaats van fysieke media. Het probleem met digitale media is dat ze oneindig gekopieerd en verspreid kunnen worden zonder enig kwaliteitsverlies. NFT's zijn in het leven geroepen als een manier om ervoor te zorgen dat de oorspronkelijke kunstenaars kunnen profiteren van hun kunstwerken. Wanneer je een NFT koopt, krijg je een geauthentiseerde replica van een digitaal medium dat uniek is. Het is een smart contract dat bepaalde voorwaarden bevat, bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat de originele artiest een royalty krijgt wanneer de NFT wordt verkocht. Het smart contract wordt automatisch uitgevoerd telkens er een transactie is die geregistreerd wordt in de blockchain, bv. wanneer een NFT verkocht wordt aan een nieuwe eigenaar. Met andere woorden, een NFT is een niet-repliceerbaar digitaal certificaat van eigendom van een kopie van een digitaal creatief werk.

Het is de moeite waard te herhalen dat de NFT u eigenaar maakt van een kopie van een digitaal kunstwerk, maar geen intellectuele eigendom op het originele digitale kunstwerk overdraagt aan de eigenaar van de NFT (behalve de licentie om er een kopie van te bezitten). Wat maakt hen dan aantrekkelijk voor eventuele kopers? Wel, het gaat om een authentiek en uniek digitaal verzamelobject, dat niet kan worden gewijzigd of aangepast, maar dat wel overdraagbaar is. Als zodanig kunnen NFT’s ook als belegging worden gebruikt, en dat gebeurt steeds vaker.

NFT's zijn vrij nieuw, en de wetgeving wereldwijd hinkt nog wat achterop. Er zijn verschillende juridische knelpunten die in overweging moeten worden genomen.

Zijn NFT's legaal?

Het antwoord op deze vraag verschilt van land tot land. Maar in het algemeen geldt dat als er geen wetten zijn, ze als legaal moeten worden beschouwd. Sommige landen hebben al wat wetgeving ter zake ingevoerd. Andere landen zullen waarschijnlijk volgen, waardoor er verandering kan komen in wat legaal is aan NFT's en wat niet. Maar er zijn verschillende caveats, die hieronder worden besproken.

Het bewijs van eigendom gebeurt via de Blockchain. De combinatie van een publieke sleutel en een private sleutel maakt het mogelijk de NFT te ontcijferen en de nodige informatie te verstrekken.

Data hosting en opslag: de NFT doet dienst als eigendomsbewijs van een kopie van een digitaal kunstwerk dat ergens is opgeslagen, en doorgaans linkt de code van de NFT naar de opgeslagen kopie. Er kunnen problemen ontstaan als de opslag eindigt of de link naar de opslag verandert: het is immers niet mogelijk om een blockchain entry bij te werken. Een mogelijke oplossing bestaat erin ervoor te zorgen dat de code van het smart contract expliciet transacties moet toestaan om de locatie van het digitale kunstwerk te wijzigen.

Slimme Contracten: NFT's zijn slimme contracten. Het voorbehoud hier is dat slimme contracten doorgaans enkel werken op een specifiek platform. Hoe zit het met verkoop op een ander platform?

Royalty's: aangezien een NFT een smart contract is, is het mogelijk om code op te nemen dat er automatisch een vergoeding wordt betaald aan de oorspronkelijke artiest elke keer dat de NFT wordt verkocht. Maar, zoals hierboven vermeld, hoe zit het met de verkoop op een ander platform dan het platform waar het smart contract vandaan komt? Dan wordt die code niet uitgevoerd.

Wetgeving inzake gegevensbescherming: Het uitoefenen van de persoonlijke rechten om te worden gewist of om persoonlijke informatie te wijzigen of te corrigeren, lijkt onverenigbaar te zijn met het onveranderlijke karakter van de blockchain. Met andere woorden, NFT's die persoonlijke informatie bevatten, kunnen wetten inzake gegevensbescherming overtreden. Het kan verstandig zijn om niet-uitvoerbare code in het smart contract op te nemen die verduidelijkt dat de betrokkenen ermee hebben ingestemd dat hun persoonlijke informatie wordt opgenomen zoals deze in de NFT is.

Intellectuele eigendomsrechten: zoals hierboven vermeld, verwerft de koper van een NFT normaliter niet de intellectuele eigendomsrechten die verbonden zijn aan het digitale kunstwerk. De koper is zich hier misschien niet volledig van bewust, noch van de implicaties ervan. Hij kan zich er bijvoorbeeld niet van bewust zijn dat het hem niet is toegestaan kopieën te maken van het digitale kunstwerk of het te gebruiken in een publicatie, wat dan in een potentiële aansprakelijkheid voor inbreuk op intellectuele eigendom kan resulteren.

Witwassen van geld: NFT's kunnen voor exorbitante bedragen worden verkocht. Daar komt nog bij dat ze kunnen worden verkocht met gebruikmaking van cryptovaluta. Er zijn gegronde zorgen dat de transacties van NFT's worden gebruikt om de wetgeving inzake het witwassen van geld te omzeilen.

Nalatenschap en erfenissen: NFT's zijn doorgaans gekoppeld aan specifieke personen. Wat gebeurt er met de NFT wanneer de eigenaar van de NFT overlijdt? De onveranderlijke aard van de blockchain zal niet toelaten om de erfgenamen als nieuwe eigenaars te erkennen.

Niet-geregistreerde effecten: NFT's kunnen als belegging worden gebruikt en er bestaan al NFT-marktplaatsen waar verschillende handelaren tegelijk kunnen deelnemen aan de aankoop van NFT's. Met andere woorden, de nieuwe eigenaars krijgen allemaal een aandeel in de NFT. Sommigen zijn van mening dat NFT's in deze omstandigheden als niet-geregistreerde effecten kunnen worden beschouwd.

Belastingheffing: de markt voor NFT's is wereldwijd. De kunstenaar kan in het ene land gevestigd zijn, de transactie kan in een ander land plaatsvinden, terwijl de koper in weer een ander land kan wonen. Transacties van NFT's kunnen derhalve aan dubbele belasting onderworpen zijn.

De markt van NFT's breidt zich veel sneller uit dan verwacht. NFT's bieden nieuwe opportuniteiten, zowel voor de makers van digitale kunstwerken als voor verzamelaars en investeerders. Maar het is duidelijk dat er nog veel juridische knelpunten zijn die moeten worden aangepakt.

Bronnen

• https://en.wikipedia.org/wiki/Non-fungible_token
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Non-fungible_token
• https://www.lawtechnologytoday.org/2021/06/nfts-and-the-law-what-do-i-actually-own/
• https://www.whitecase.com/publications/alert/rise-nfts-opportunities-and-legal-issues
• https://artlawandmore.com/2021/07/08/what-are-the-legal-issues-concerning-non-fungible-tokens-nfts/
• https://opengeekslab.com/blog/legal-issues-nfts/
• https://www.jonesday.com/en/insights/2021/04/nfts-key-us-legal-considerations-for-an-emerging-asset-class
• https://www.taylorwessing.com/en/insights-and-events/insights/2021/05/nfts-a-question-of-ownership
• https://medium.com/videocoin/nft-proof-of-ownership-on-filecoin-videocoin-how-to-store-nfts-right-4c828a09f0a2
• https://www.domusweb.it/en/news/2021/05/13/how-to-mint-your-own-nft-in-5-simple-steps.html
• https://techcrunch.com/2021/06/16/no-nfts-arent-copyrights/
• https://www.inhousecommunity.com/article/complexities-ip-and-nfts/
• https://www.theverge.com/22310188/nft-explainer-what-is-blockchain-crypto-art-faq